werelderfgoed kinderdijk

Kinderdijk, het iconische molengebied dat sinds 1997 op de UNESCO Werelderfgoedlijst prijkt, mist een aantrekkelijk en Werelderfgoedwaardig ontvangstgebied. Daarom is door de Stichting Werelderfgoed Kinderdijk een projectprijsvraag uitgeschreven, waarin gevraagd wordt om een ontwerpvoorstel voor een hoogwaardig inrichtingsplan voor de entreezone en een nieuw te realiseren bezoekersgebouw. In samenwerking met architect Berry Beuving is ons bureau geselecteerd uit 132 internationale inzendingen. Ons ontwerp “Denkend aan Holland…” eindigde als runner-up in de laatste ronde van deze prijsvraag.

Het behouden van de historie van Kinderdijk kan paradoxaal genoeg alleen door het erfgoed toekomstwaarde te geven. Verleden en heden dienen elkaar hierbij te versterken: het bijna 700 jaar oude waterbeheersysteem is anno 2014 een trekpleister voor toeristen en passanten op zoek naar rust, ruimte en recreatie. De ontwerpopgave voor Kinderdijk is in de kern een logistieke opgave, met als doel het scheppen van een toegankelijk en helder leesbaar entreegebied, zonder daarbij de authenticiteit van het erfgoed aan te tasten. De puzzel bestaat uit het van elkaar scheiden, maar tegelijkertijd in harmonie naast elkaar laten bestaan van woongebied, waterstaat en werelderfgoed. Openheid en lange zichtlijnen vormen daarbij belangrijke kwaliteiten van het gebied. In onze visie pleiten wij daarom voor verdienmodellen die zo min mogelijk barrières in het landschap vereisen. Op die manier wordt voorkomen dat bezoekers straks het gevoel krijgen een attractiepark binnen te gaan en blijft het authentieke karakter van het gebied behouden.

In ons ontwerp kiezen we voor één helder gebaar. Met een heldere ‘museum-as’ door het gebied rijgen we, als de Koningsspil in een molen, alle functies aaneen: vrij toegankelijk (brug, picknickweide, dakterras), semi-openbaar (restaurant, winkel) en betaald (tentoonstellingsruimtes, uitkijkpunt, rondvaarten en fietsverhuur). Deze lange loper – afwisselend voetpad, brugdek en boardwalk – lost een veelheid aan vraagstukken in één element op: de vindbaarheid, de bereikbaarheid, de regie van het uitzicht en zelfs het klimaatconcept zijn gekoppeld aan deze Spil. De nieuwe brugverbinding heeft eerder de uitstraling van een voetpad dan van een civieltechnisch kunstwerk: in al zijn eenvoud – zwart houten dek, witte brugleuning – refereert de brug aan de bestaande houten voetgangersbruggen in de Alblasserwaard.

Het nieuwe bezoekersgebouw is in ons voorstel veel meer dan een kassa annex museumwinkel. Het is een fantastische plek voor een tussenstop op de wekelijkse fietstocht, een plek om op te warmen na een wandeling, een prettig restaurant waar de beste streekprodukten worden geserveerd. En dat alles bovendien met het mooiste uitzicht van Holland.

In ons ontwerp hebben we gekozen voor een architectuur die zich voegt naar het vocabulaire van molens en gemalen, zonder daarbij historiserend te werk te gaan. De nadruk ligt daarbij op een rijkdom in details en materialen – niet in een zoektocht naar een uitgesproken vormtaal. De eenvoudige orthogonale constructie, een bescheiden gebouwhoogte en lange lijnen benadrukken het lijnenspel in de polder. De vorm is eigentijds, maar de toepassing van traditionele materialen en bouwmethoden draagt bij aan de branding van het merk Kinderdijk: het basement is gemetseld met klinkers van Hollandse rivierklei, het houten skelet van het dak gebruikt houttechnieken uit het staande werk van houten molens en dak en gevels zijn bekleed met de zwarte eikenhouten schaliën die oorspronkelijk de kappen van de molens in Kinderdijk sierden. Het paviljoen zelf vertelt zo een verhaal over het bouwen, renoveren en onderhouden van het erfgoed en biedt daarbij kansen voor het uittesten van nieuwe methoden uit de restauratietechniek en de opleiding van molenbouwers en -restaurateurs.